TBMM'deki Çanakkale Savaşı'nın anlatıldığı tiyatro oyununda kadın oyuncuların sahneye çıkarılmaması gazetelerde haber olmasının ardından kadın oyunculardan tepkiler yükseldi. Sadece kadınlar değildi. Yıllarını tiyatroya ve oyunculuğa adamış sanatçılar bu durumun kabul edilemez olduğunu dile getirerek değerlendirmelerde bulundu.

Geçtiğimiz haftalarda çıkan bir habere göre Meclis’te yapılacak “Çanakkale Anması” etkinliği için yapılması planlanan tiyatro gösterisinde kadın oyuncuların sahneye çıkmalarının engellendiği öğrenildi. Ötüken Hürmüzlü’nün yönettiği oyunda rolü olan kadın oyuncuların oyunun sahnelenmesinden bir saat önce yapılan toplantı ile sahneye çıkarılmayacağının iletildiği iddia edildi. İddiaların üzerine açıklama yapan Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü ““Gösteride kadın ve erkek oyuncularımız birlikte sahneye çıkmış, tarihimize ve şehitlerimize saygıyı ifade eden bu gösteri izleyenler tarafından büyük beğeniyle seyredilmiş ve uzunca bir müddet ayakta alkışlanmıştır. Kurumumuzu ve sanatçılarımızı yıpratmaya yönelik yapılan bu art niyetli haberleri kamuoyunun takdirine bırakıyoruz.” dedi.

Prova görüntüleri haberi doğruladı

Devlet Tiyatroları’nın açıklamasının ardından oyunun provalarında çekilen görüntülerin yayınlanmasıyla kadın oyuncuların rollerinde değişiklik yapıldığı, sayılarının azaltılıp sahnenin görünmeyen alanlarına çekildiği ortaya çıktı. 45 kadın örgütü tarafından yapılan ortak açıklamada daha önce de, kadınların erkeklere sarılmaması istenerek oyundaki vedalaşan asker- anne, eş uğurlaması, cepheye mermi taşıyan kadın bölümleri çıkartılarak içeriğe müdahale edilmiş ve oyundaki slaytlar da çıkartılmış olduğu belirtildi. Bu içerik sansürü nedeniyle 12 dakikalık oyun 4 dakikaya düşen oyunda son olarak da kadınların sahnede yer almaması istendiği ve kadın oyuncuların, protokol ve katılımcıların görüş mesafesi dışındaki merdivenlerde şiir okumak zorunda bırakıldığı ifade edildi.

Oyuncular Sendikası: “Ortaçağ karanlığına dönmeyi reddediyoruz”

Oyuncular Sendikası yaşananlara tepki gösterdi. ‘Ortaçağ Karanlığına Dönmeyi Reddediyoruz’ başlığıyla yayınladıkları açıklamada Sendika “ ‘Çanakkale Şehitleri Anma Gecesi’nde, gösteriye 1 saat kala kadın oyuncuların sahnede yer almaması yönünde bazı yetkililer tarafından gösteriye müdahale edildiği ve kadın oyuncuların sahnede görevlerini yapmak yerine, sahne kenarında merdivenlerde ya da sahne arkasında beklemeye zorlandığı bilgisi tarafımıza ulaşmıştır. Yaptığımız araştırmalar sonucunda da olayın yaşandığını destekleyen bilgilere ulaşılmıştır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kurucusu olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki bu çağdışı müdahalenin sebebinin, hangi gerekçe ile bu müdahalede bulunulduğunun ve hangi yetkililer tarafından bu talimatın verildiğinin ivedilikle kamuoyuna açıklanması gerekmektedir. 1934 yılında kadınlara seçme ve seçilme hakkı veren mecliste, 2018 yılında kadınların sahnede yer alması engelleniyor! Bu vahim duruma sebebiyet veren tüm yetkilileri istifaya davet ediyoruz. Başta kadın örgütleri olmak üzere, tüm meslektaşlarımızı ve sivil toplum kuruluşlarını hesap sormaya ve istifa çağrımıza katılmaya davet ediyoruz.” sözlerine yer verdi.

Aliağalı kadın oyuncular itiraz etti

Aliağa’da tiyatro oyuncusu kadınlar yaşananları Aliağa Ekspres’e değerlendirdi. Tiyatro Seyir’de sahne alan oyuncu ve yönetmen Gülder Pınar “Son iki haftadır yönetmenliğini yaptığım "Hıdrellez ZAMANI" oyununun yoğun prova sürecinden dolayı ülkemde konuşulanlardan 29 Mart sonrası haberim oldu. Ve açıklamaları dinledim, takip etmeye çalıştım. İşim gereği yanlışa yanlış, güzele güzel diyen biriyim. Böyle yetiştirildim. Şayet kadınları erkeklerden ayrıştırıcı bir sanatsal faaliyet düzenlenmesi istendiyse ve yönetmenin rejisine müdahale edildiyse, bu Atatürk Türkiye’sine ve cumhuriyet insanlarına hiç yakışmaz. Utanç vericidir, kabul edilemez.

Aldığım eğitim ve aile terbiyem, genç bir cumhuriyet kadını olarak işimizi en iyi şekilde yapıp çevremizi aydınlatmaya devam etmemiz gerektiğini öğretti bana. Daha aydın, daha bilim, daha sanat ve daha üretim konuşacağımız ülkemiz için çabalamaktan, çalışmaktan, inat etmekten ve değerimizi bilip doğru davranış sergilemekten başka çaremiz yok. Afife Jale, Bedia Muvahhit, Yıldız Kenter, Göksel Kortay ve nice hocalarımız yolumuza ışık olsun.” şeklinde konuştu.

Tiyatro Ayak Takımı’nda oyuncusu ve yardımcı yönetmen Ebru Er ise Son zamanlarda kadına karşı yaşamın her alanında ayrımcılık uygulandığını şiddet ve baskının sonunda tiyatro sahnesine de geldiğini vurgulayarak “ Kadından korkan, baskılamaya, bir yerlere hapsetmeye çalışan zihniyet çok iyi bilmektedir ki kadınlar yüzyıllardır her türlü mücadelenin, direnişin ve başkaldırının timsalidir. Asıl korkuları da bundandır. Ama unutmasınlar ki kadınlar hak ve özgürlüklerini bu zihniyetin egosuna teslim etmek niyetin de değil. Hem tiyatro sahnesin de hem de hayatın her alanında var olmaya devam edeceğiz. İnadına Sanat, İnadına Tiyatro...” dedi.

(EREN SARAN)