Aliağa'daki gemi söküm tesislerinde söküm işlemi tamamlanan ‘Ethan’ isimli gemiden akciğer ve gırtlak kanserine yol açan 405 kilogram zehirli asbest madde çıktı.

Aliağa’da söküm işlemi tamamlanan ‘Ethan’ isimli gemiden 405 kilogram zehirli asbest maddesi çıktığı öğrenildi. Ege'de Sonsöz'de yer alan habere göre söküm için Aliağa’ya getirilen ve tehlikeli madde içerdiği iddia edilen Ethan isimli gemi ile ilgili önemli gelişmeler yaşanıyor. Geminin sökümünün tamamlandığı ve hurdaların Yeni Foça’da bulunan bir fabrikaya satıldığı öğrenildi. Gemi ile ilgili ise yürütmeyi durdurma davası halen sürüyor. Mahkemeye ulaşan bir belge ise şok edici nitelikte. Tehlikeli madde içerdiği gerekçesiyle hiçbir ülkede sökümü yapılmayan 81 bin 792 grostonajlı ve 18 bin tonluk gaz tankerli gemi önce Fransa’ya ardından Malta’ya gönderildi. Ancak iki ülkede de “tehlikeli madde içerdiği” gerekçesiyle kabul edilmeyen Methania isimli gemi, Türkiye getirilmeden önce ismi değiştirildi. İsmi Ethan olarak değiştirilen geminin Aliağa’da bulunan Gemi Söküm Tesisleri’ne getirilmesi çevrecilerin ve sivil toplum örgütlerinin tepkisine yol açmıştı.

KEMAL ANADOL, DAVA AÇTI

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yapılan incelemelerde ‘gemide tehlikeli madde olmadığı’ ve sökümün yapılabileceği raporlandı. Ege Çelik San. Tic. A.Ş. tarafından yapılacak olan söküm öncesinde yapılan incelemelerde Gazdan Arındırılma Belgesi’nin iki saatte çıkarılması gemi ile ilgili kuşkuların artmasına yol açtı. Bunun üzerine İzmir Barosu ile birlikte bölgede zeytinlik alanı bulunan CHP eski Grup Başkan Vekili Kemal Anadol, gemi sökümünün durdurulması talebiyle Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’na ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na dava açtı.

KUİTO’DA DA AYNISI OLMUŞTU

Dava süreci devam ederken geminin söküm işlemleri de son sürat devam etti. Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği (GEMİSANDER) yetkililerinden edinilen bilgilere göre Ethan gemisinin sökümü tamamlandı. Geçtiğimiz yıl Kuito isimli tankerin radyasyonlu olduğu gerekçesiyle sökümü engellenmeye çalışılmış ancak mahkeme yürütmeyi durdurma kararı verinceye dek söküm işlemleri tamamlanmıştı. Kuito gemisinde de Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından ‘tankerde radyasyon olmadığı’ iddia edilse de mahkeme yürütmeyi durdurma kararı vermişti. Ethan’nın kaderi böylece Kuito’ya benzemiş oldu.

ÖLÇÜMLERİN KISA SÜREDE YAPILMASI KUŞKU UYANDIRDI

Mahkeme süreci devam ederken davalılar karşılıklı olarak belgeler sunarak iddialarını kanıtlamaya çalıştı. Baro ve Kemal Anadol cephesi, gemi gaz arındırma ölçümlerinin iki saat gibi bir sürede tamamlanmasının son derece kuşkulu olduğunu belirtti. Ayrıca AB ülkelerinin yanı sıra Türkiye’de ticareti, alımı-satımı yasaklanan asbest maddeli geminin sökümünün yapılmasının Basel ile Hong Kong sözleşmelerine göre aykırı ve yasak olduğu vurgulanarak gemi sökümünün engellenmesini talep etti. Zehirli atık ölçümlerinin yapılması için ise bölgedeki en yetkili kurum olan İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Aliağa Belediyesi’nin konuya müdahil olması için ise ihbarda bulundular. Bakanlık avukatları ise Çevre Bakanlığı yetkilileri tarafından sökümün onaylandığı, asbest arındırma gemi sökümünde herhangi bir kuşku bulunmadığı, gemiden çıkan az sayıdaki atık malzemenin doğaya saçılmadığı ve atıkların ara depolamaya tabi tutulmasının ardından bertaraf edildiği belirtildi.

“1 MİKRONU DAHİ KANSER YAPAR”

Ancak Bakanlık avukatlarının ‘az sayıda’ olduğu iddia ettiği sayı bir şehri kanser edebilecek nitelikte. GEMİSANDER tarafından mahkemeye ek olarak gönderilen belgede gemideki zehirli asbest miktarının 405 kilogram olduğu ortaya çıktı. İzmir Barosu ve Kemal Anadol adına davaya bakan Türkiye Barolar Birliği Çevre ve Kent Komisyonu üyesi, avukat Enis Dinçeroğlu, belgeyi gördüklerinde şoke olduklarını söyledi. ‘Ölümcül toz’ adı verilen asbestin ülkede ticaretinin yasak olmasına karşın alenen sökümünün yapıldığını söyleyen Dinçeroğlu, “Zehirli maddelerin nasıl tespit edildiği konusunda usulsüzlük var. Bu geminin İSO 17000/25 akrediteli laboratuvarlarda ölçümlerin yapılması gerekiyor. Ancak böyle bir durum yok. Büyükşehir ve Aliağa belediyelerine yaptığımız ihbarlardan da bir sonuç alınamadı. Bu madde lif halinde bulunur ve havaya karışması halinde 1 mikronu dahi insanı akciğer ya da gırtlak kanseri yapar. Zehirli atıkların akıbeti ile ilgili şüphelerimiz bulunuyor. Bu gemi söküm ticareti için mi yoksa zehri için mi alındı? Ben bu davaya sadece avukat olduğum için değil, bir KOAH hastası olduğum için bakıyorum. Aliağa ve Menemen ilçeleri çok ciddi bir risk altında olabilir. Gemi söküm bölgesi acilen karantinaya alınmalı” dedi. GEMİSANDER yetkilileri ise dava sürecinin devam etmesi nedeniyle herhangi bir açıklama yapmayacaklarını belirtti.

KONUYU MECLİSE TAŞIDI

CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan ise, konuyla ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki’nin cevaplaması istemiyle soru önergesi verdi. Konuyu meclise taşıyan Murat Bakan, “İlgili zehirli maddenin lif halinde bulunduğu ve havaya karışması halinde insanların akciğer ya da gırtlak kanseri olma riski altında olduğu söyleniyor. Zehirli atıkların akıbeti hakkındaki şüpheler nedeniyle gemi söküm bölgesinde yaşayan insanlar başta olmak üzere tüm İzmirli vatandaşlar tedirgin. Bakanlıktan acil açıklama bekliyoruz” dedi.

“RAPORU KİM VERDİ?”

CHP’li Bakan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki’ye şu soruları sordu: “Sökümünün tamamlandığı söylenen Ethan gemisinin sökümü tamamlanmış mıdır? Sökümü tamamlandıysa veya söküm devam etmekteyse; geminin sökümünde zehirli maddeler nasıl tespit edilmektedir? Zehirli maddelerin arındırılması nasıl, hangi sıklıkta ve ne süreyle yapılmıştır? Atıklar hangi yöntemlerle nasıl ve ne sıklıkla bertaraf edilmektedir? Eğer söz konusu söküm esnasında 405 kg asbest çıkmışsa gemide zehirli madde olmadığına ilişkin rapor kim tarafından nasıl verilmiştir?”

(VOLKAN GÜNDÜZ)