İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi’nin Kasım ayı olağan meclis toplantısının yedinci oturumu, Başkan Tunç Soyer yönetiminde, ESHOT Genel Müdürlüğü 2021 Bütçe ve Performans Programı gündemiyle yapıldı. Kurumun 2021 yılı gider bütçesi 1 milyar 817 milyon 146 bin TL; geliri 1 milyar 176 milyon 196 bin TL; açık fazlanın finansmanı ise 640 milyon 950 bin TL olarak, oyçokluğuyla kabul edildi.

Şapka çıkarmak lazım

Toplantıda konuşan İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Mustafa Özuslu, ESHOT’un kâr amacı gütmeden toplu ulaşım hizmeti verdiğini belirtti. Başkan Tunç Soyer’in, ilk dönemi için 500 otobüs alma sözü verdiğini hatırlatan Özuslu, “Ülke genelinde tek seferde yapılan en büyük otobüs alımı gerçekleştirildi. Bunu bir kere tebrik edelim. Bunlar da Haziran 2021’e kadar ESHOT filomuza dahil olacak. Otobüs filomuzun yaşı 6.2’ye düşecek. 100 elektrikli otobüsün de filoya dahil olmasıyla elektrikli otobüs sayımız 120’ye çıkacak ve filonun yaş ortalaması 5.2’ye inecek. Daha iyi hizmet veren, kaliteli otobüslerle devam edeceğiz. Kalkınma Bakanlığı’na da otobüsler için verdiği 105 milyon liralık yatırım teşviği için teşekkür ediyoruz” dedi.

120 dakika sistemi iyi geldi

1 Eylül 2020’de, toplu ulaşımda 90 dakika ücretsiz aktarma sisteminden, ilk iki aktarması tam binişler için ücretli olan 120 dakika sistemine geçiş yapıldığını hatırlatan Özuslu, yeni sistemle ortaya çıkan olumlu sonuçlara da değindi, şu bilgileri verdi: “120 dakika İzmir’e iyi geldi. Biniş kaybı var mı? Var. İlk binişlerde yüzde 1’lik bir artış var. Vatandaş kendisini daha doğru otobüse binmesi konusunda yönlendirmiş. İkinci binişlerde ‘50 kuruş alıyoruz’ diye eleştirildik. Kimse, ‘Niye ilk binişlerde 10 kuruş düşürdünüz?’ demiyor. Üçüncü binişler artmış. İsteyenler rakamları ESHOT Genel Müdürlüğü’nden alır, bakar” açıklamasında bulundu.

İZTAŞIT’a destek çağrısı

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, metropol dışı ilçelerde toplu taşımacılık hizmeti veren minibüs kooperatiflerini tek çatı altında birleştirdiğini ve toplu ulaşım sistemine entegre ettiğini de ifade eden Özuslu, “Seferihisar’da hayata geçirdiğimiz İZTAŞIT Projesi’ni ESHOT Torbalı, Menemen’de, Ödemiş’te hizmete sunmaya çalışıyor. Ancak pandemi nedeniyle İZTAŞIT’ın yolcu sayıları da azaldı. Bu hizmet için yatırım yapmış kooperatiflerde örgütlü arkadaşlarımızın mağduriyeti söz konusu. Sayın Cumhurbaşkanımızın çıkardığı kararnameyle, 7244 Sayılı Kanun kapsamında yapılan sübvanse ödemelerinin süresi 3 ay ile sınırlı tutuldu. Bu sürede Büyükşehir Belediyesi, İZTAŞIT’a gerekli desteği yapabildi. İkinci pandemi dönemi geldi. Kararnamede, bu süreyi uzatma yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na verilmişti. Bakanlık süreyi uzattı ancak, belediyelere toplu taşımacılık hizmeti veren kuruluşları kapsam dışında bıraktı. Yazılar yazdık. Bu uygulamayı yaygınlaştırmak ve devam ettirmek için meclisimizden el birliği ile destek istiyoruz” dedi.

Devlet, ÖTV ve KDV’yi kaldırsın!

“Devletten bir ricamız var” diyen Özuslu, “ESHOT’un 600 milyon lira bir desteğe ihtiyacı var. Büyükşehir bütçesinden biz bu rakamı veriyoruz. Eğer belediyelere bağlı toplu taşımacılık kurum ve kuruluşları için ÖTV ve KDV yükü kaldırılırsa sadece ESHOT için yıllık 135 milyon TL’ye yakın bir tasarruf söz konusu olacak. Bu ciddi bir girdidir. Bunu devletimizden talep ediyoruz. Madem şehir içi toplu taşımacılık bir kamu hizmeti; gelin bunu birlikte yapalım” ifadelerini kullandı.

İzmir’de ulaşım ucuz

CHP Grup Sözcüsü Nilay Kökkkılınç da meclis üyelerinden İZTAŞIT Projesi’ne destek olmalarını istedi. Kökkılınç, gerek TBMM kararı, gerekse Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile çeşitli kesimlerin ücretsiz ya da indirimli toplu ulaşım hakkı nedeniyle sadece 2019’da 933 milyon 366 bin liralık gelir kaybı söz konusu olduğunu belirterek, “Devlet tarafından İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bu miktarda bir ödeme yapılırsa 600 milyon liralık sübvanseye de ihtiyaç kalmayacak” diye konuştu.

Raylı sistemde iyi bir sınav verdik

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Soyer de konuşmalar sonrasında yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Gelişmiş kentler yoksulların özel araç kullandığı değil, zenginlerin toplu ulaşım kullandığı kentlerdir. Bu söz ile raylı sistemler kastediliyor. Raylı sistem konusunda İzmir Büyükşehir Belediyesi geride kalan 1,5 yılda çok iyi bir sınav verdi. Pandemiye rağmen Narlıdere Metro Hattı inşaatı, takviminde işlemeye devam etti. Çiğli Tramvayı ihalesi yapıldı. Karabağlar-Gaziemir Metro Hattı için de çalışmalara başladık. Ama en önemlisi Buca metrosu… 1 milyar dolarlık bütçesi ile İzmir tarihinin en büyük yatırımı olacak bu projeyle ilgili oluşturduğumuz konsorsiyumla 450 milyon dolarlık mutabakat sağlandı. Ocak ayında uluslararası ihaleyi gerçekleştirme noktasına geleceğiz. Asıl hedefimiz lastik tekerlerli toplu ulaşımı asgariye indirmek ve raylı sistemleri yaygınlaştırmaktır. Beş yılda 500 otobüs vaadimizin tamamına yakınını (451 otobüs) 2.5 yıl bitmeden hizmete almış olacağız. Ayrıca 100 elektrikli otobüsün alımı ile ilgili çalışmaları da önümüzdeki yıl başlatıyoruz. Burada başarılı bir performans çıkaran ESHOT Genel Müdürümüzü, genel müdür yardımcısı arkadaşlarımızı kutluyorum. Bu olağanüstü bir başarı hikayesidir. Tek seferde yapılan 368 otobüs alımı, beş yıla yayılmış olarak 570 milyon TL’lik bütçeye tekabül ediyor. Şu an bunu Devlet Malzeme Ofisi’nden peşin olarak almaya kalsanız 800 milyon TL... Bu alımın, dövizdeki dalgalanmalara rağmen beş yıl boyunca ücretsiz bakım/onarım hizmetini de dahil eden bir şekilde yapılmış olması, parmakla gösterilecek bir başarı hikayesi. İzmir için büyük bir kazanç, tebrik ediyorum.”

Sefer sayımız azalmadı

Pandemi döneminde sefer sayısını azaltmadan hizmet verdiklerini söyleyen Başkan Soyer, “18 Mart 2020 tarihinde, tüm toplu ulaşım araçlarımıza günlük ortalama 1 milyon 800 bin biniş varken, 1315 otobüsle servis veriyorduk. Bugün 1388 aracımız hizmet veriyor; günlük ortalama biniş sayısı ise 800 bin... Yani daha az yolcuya daha fazla araçla hizmet veriyoruz. Tüm bu krize rağmen sefer sayılarında da azalmaya gitmedik. Maliyet artışlarına rağmen, en iyi şekilde hizmet vermeye devam ediyoruz” dedi.

Akıllı durakların sayısı artacak

ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2021 yılında yapacağı yeniliklere de değinen Soyer, konuşmasını şöyle tamamladı: “Güneş enerjili 65 durağımızın sayısını 225’e çıkarıyoruz. Geleneksel İzmir kapalı duraklarını beş noktada yeniden hayata geçiriyoruz. Akıllı durak sayımızı yaygınlaştıracağız. Her yıl 200 olmak üzere 1000 adet otobüs durağı alımı yapacağız. 100 elektrikli otobüs alacağız. Kadın şoför sayımızı 100’e çıkaracağız. Güneş Enerjisi Santrali (GES) çalışmalarımıza ağırlık vererek bir milyon 600 bin liralık tasarruf sağlamayı planlıyoruz. Sağlıkçılarımıza ekstra servis sunma konusunda hassasiyet taşıyoruz. Onları toplu ulaşımdan uzaklaştırıp görev yerlerine hızla ulaştıracağız. Yeni otobüslerimizin hizmete girmesi ile filomuzun yaş ortalaması 11.7’den 5.2’ye düşecek. Pandemi döneminde ESHOT Genel Müdürlüğümüz çalışanları, şoförleri, teknik arkadaşlarımız, sağlıkçılar kadar ağır bir sınav verdiler, görevlerinin başında canla başla çalışmaya devam ettiler. Çok başarılı bir sınav verdiler. ESHOT bütçemizin ve performans programımızın İzmir’e hayırlı olmasını diliyorum.”

ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2021 yılı bütçesinde öne çıkan yatırımlar ise şöyle:

Yeni otobüsler geliyor

2021 bütçesinde öne çıkan en büyük gider kalemi otobüs alımları oldu. İhalesi bu yıl yapılan ve sözleşmesi imzalanan 134’ü körüklü toplam 364 otobüsün ve tekerlekli sandalyeli yolculara özel yapılan 4 adet engelli otobüsünün ödemeleri için 457 milyon 715 bin 46 TL ayrıldı. Bu otobüslerin etap etap geleceği ve tamamının Haziran 2021’e kadar hizmet vermeye başlayacağı belirtildi. Bu araçların katılmasıyla ESHOT filosunun üçte birinin yenileneceği, eskiyen otobüslerin hizmet dışı bırakılmasıyla da filo yaş ortalamasının da 9’dan 5’e düşeceği kaydedildi.

Elektrikli otobüs alımı

Bunun dışında yeni yılda 100 adet elektrikli otobüsün alımı için çalışma başlatılacağı ve ESHOT filosundaki toplam elektrikli otobüs sayısının 120’ye çıkarılacağı; bütçenin yüzde 10’una tekabül eden 22 milyon 500 bin TL ödeneğin de bunun için ayrıldığı belirtildi.

Öne çıkan hedefler

ESHOT Genel Müdürlüğü’nün 2021 hedefleri arasında, toplu ulaşım hizmetini sağlama dışında öne çıkan hizmet başlıkları ise şöyle oldu:

Seferihisar’da başlayan İZTAŞIT uygulamasının, Yarımada Bölgesi’nde (Urla, Karaburun, Çeşme) yaygınlaştırılması;

Halen ESHOT Gediz Ağır Bakım Tesisleri çatılarında kurulu bulunan Güneş Enerjisi Santrali’nin (GES), Gediz 2. Etap, Buca Adatepe ve Karşıyaka garajlarının çatılarına da kurulması;

Mevcutta 65 adet olan güneş enerjili otobüs duraklarının sayısının, 2024 yılına kadar 225 adede çıkarılması hedefi doğrultusunda çalışmalar yapılması;

Yaklaşan otobüs bilgileri, duraktan geçen otobüs hatlarının numaraları gibi bilgilerin dijital ekranlardan görülebildiği ve halen 200 adet olan “akıllı durak” sayısının, kent genelindeki uygun noktalarda yaygınlaştırılması;

Nostaljik İzmir Durakları’nın modernize edilerek canlandırılması projesi kapsamında; ilk etapta beş adet nostaljik kapalı, güneş enerjili ve klimalı otobüs durağının, yolcu yoğun noktalarda hayata geçirilmesi…

(SERKAN SELİNGİL)