Aliağa Belediyesi’nin, ilçeyi arkeolojik, kültürel, ekonomik, sosyal, folklorik, turistik ve tarihsel tüm yönleriyle tanıtmak, kültürel mirası korumak için başlattığı ‘Aliağa ve Çevresindeki Türk Eserleri ve El Sanatı Ürünlerinin Araştırılması’ projesinde çalışmalar sürüyor.

Aliağa Belediyesi, kent belleğinin oluşturulması ve kültürel mirasın korunarak geleceğe taşınması amacıyla başlattığı bilimsel çalışmalara bir yenisini daha ekledi. Belediye, Aliağa’yı arkeolojik, kültürel, ekonomik, sosyal, folklorik, turistik ve tarihsel tüm yönleriyle tanıtmak ve kültürel mirası korumak için ‘Aliağa ve Çevresindeki Türk Eserleri ve El Sanatı Ürünlerinin Araştırılması’ projesini başlattı.

Saha çalışmaları Helvacı Mahallesi’nden başladı

Bölgenin kültürel mirasını koruyup geleceğe taşımak amacıyla oluşturulan Kültür Vizyonu çerçevesinde başlatılan çalışmalar ile Aliağa ve çevresinde Türk kültürü izleri, zengin Yörük kültürüne ait miras ortaya çıkarılıyor. Aliağa ve Çevresindeki Türk Eserleri ve El Sanatı Ürünlerinin Araştırılması projesi saha çalışmaları ilk olarak Helvacı mahallesinden başladı. Saha araştırmaları Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Bekir Deniz ve Dr. Öğretim Üyesi Ebru Subaşı tarafından gerçekleştiriliyor.

El sanatı ürünleri ve özellikleri araştırılıyor

Prof. Dr. Bekir Deniz ve Dr. Öğretim Üyesi Ebru Subaşı Proje kapsamında Aliağa ve çevresinde cami, çeşme, türbe, yatır, köprü ve mezar taşları ile halı, kilim, ehram, oya, işleme, örgü işleri, bakır, sepet örücülüğü vb. el sanatı ürünlerini ve özelliklerini araştırıyor.

Helvacı kiliminin yöresel özellikleri

Yaptıkları incelemeler ve vatandaş mülakatları sonucunda Helvacı’nın kendine özgü bir kiliminin ve dokumacılık geleneğinin olduğunu belirten Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bekir Deniz, “Helvacı Yörüğü kilimleri Türk kilim sanatı içinde önemli bir yere sahiptir. Kendine özgü malzeme, teknik, boya, renk, nakış, kompozisyon özellikleri olan bir dokumadır. Türk müzelerinde çok az örneği bulunan bu kilimler söylenilenlerin aksine, hâlâ halk arasında kullanılmaya ve yaşatılmaya devam ediyor. Anadolu’da her dokuma merkezinde kendilerine özgü halı ve kilimler mevcuttur. Ancak Helvacı kilimleri de yöresel özellikleri ile dikkat çekiyor. Helvacı kilimleri, bir bölümü Manisa, bir bölümü İzmir’e bağlı olan Yunddağ, Kozak, Madra çevresi ve Yağcıbedir kilimleriyle çok yakın benzerliklere sahip. Bu kilimlerin tarihsel gelişimi içindeki özelliklerini tespit edip yeniden dokutturulmak suretiyle turizme kazandırılmasının yanı sıra Aliağa yöresi kilimi adıyla da coğrafi işaret ve marka değeri oluşturulup tescillenmesi yöre kültürünün yaşatılması ve tanıtılması bakımından büyük önem taşıyor” dedi.

Prof. Dr. Bekir Deniz: “Mezar taşları Türk kültürünün taşa kazınmış tapu senetleridir”

Yörede çok sayıda cami, türbe, çeşme, yatır ve mezar taşı gibi somut mirasa ait yapılar olduğunu ifade eden Deniz, “Camiler yöredeki Müslüman Yörük yerleşiminin bir belgesidir. Yatır ve türbeler bu çevrede yaşayan insanların inanış ve yaşam kültürlerini ortaya koyar. Cami hazireleri ve mezarlıklarda bulunan mezar taşları ise Türk kültürünün taşa kazınmış tapu senetleridir. Bulundukları yerleşim alanlarının tarihi kökleri ile Türklüğün ve İslamiyet’in bu bölgedeki belgeleridir. Yöredeki el sanatı ürünlerini araştırması ve bu mirasın gelecek kuşaklara aktarılması için bizlere destek veren Aliağa Belediye Başkanı Serkan Acar’a teşekkür ediyorum” dedi.

Helvacı kilimine coğrafi işaret alınacak

Aliağa ve Çevresindeki Türk Eserleri ve El Sanatı Ürünlerinin Araştırılması projesi saha çalışmaları Aliağa’nın tüm köylerinde yüzyüze görüşmeler ve yerinde tespitlerle 1 ay boyunca devam edecek. Ardından toplanan veriler bilimsel değerlendirme yöntemleriyle incelenerek bölgedeki el sanatı ürünleri, dokuma kültürü ve mezar taşlarındaki detaylar bilimsel yayınlarla kayıt altına alınacak. Aliağa Belediyesi tarafından Helvacı kilimine Tescilli Coğrafi İşaret Belgesi alınması için çalışma başlatıldı.

(DERYA SÜNER)