Merhaba ben psikolojik danışman Beril Özsoy. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik bölümünden mezun oldum. Mezun olduktan sonra çocuk ve ergen psikolojisi üzerine çalışmalar yapmayı sürdürdüm. Ege Pozitif Psikoloji Merkezi’nde İzmir pedagog hizmetini Aliağa’da ve Karşıyaka’da vermeye devam ediyorum.

Çocuklarda tuvalet eğitimi gelişiminde oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu gelişim görevinin çocuğun karakteri üzerinde de etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Çocuklar genel olarak 18-24 ayları arasında tuvalet eğitimini almaya hazırlıklı olurlar. Ancak unutulmamalıdır ki her gelişim özelliklerinde olduğu gibi çocuk için bireysel farklılıklar söz konusudur. Her çocuk söylenen dönemlerde istenilen davranışı gösteremeyebilir. Böyle durumlarda çevresel ve bireysel faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Ancak bu dönemde önemli olan eğitimin verilmemesinden daha çok yanlış eğitimlerin verilmesidir. Tuvalet eğitimine başlanması için çocuğun hem biyolojik olarak (kaslarının hazır olması)  hem de zihinsel gelişiminin hazır olması gerekli görülür. Eğitime başlamadan önce çocukta hazır oluş seviyesinin gözlenmesi gerekir. Hazır olduğuna dair davranışlar ve mesajlar veriyorsa tuvalet eğitimi verilmelidir. Karar vermek ve hazır olmak için bir pedagoga başvurmanız önerilir.

Erkek çocuklarının tuvalet eğitimi nasıl olur? sorusunu ele alırsak, erkek çocuklarının tuvalet eğitimi genel anlamda kız çocuklarına göre daha geç zamanda olabilir. Tuvalet eğitimine başlarken doğru zamanlama yapılması bu gelişimsel davranışın en önemli noktalarından biri olacaktır. Çocuk kıyafetlerini giyerken ve çıkarırken çekiştiriyor ise, ıslak bez ile kalma süresi kısaldı ve ıslaklıktan rahatsız oluyor ise, çocuk bezi çekiştirip çıkartmaya çalışıyor ise önemli belirtiler göstermeye başlamışlardır. Biyolojik olarak kasların hazır olması önemlidir bunu çocuğun dik oturmaya başlaması ve süresinin artması aynı zamanda yürümesinden anlaşılabilir. Ebeveynler çocuğun altını temizlerken ya da tuvalet yaptığını gördüklerinde tuvalet eğitimi ile ilgili kelimeler söyler. Çocuk bu kelimeleri aklında tutar ve zihinsel hazır oluş ile tuvaletini anne ve babasına nasıl anlatacağını bulmuş olur. Burada bir diğer önemli konu çocuğun kendini diğer kişilere anlatabilecek kadar kelime çıktısının oluşması gerektiğidir.

Tuvalet eğitimine başlamadan önce ön hazırlık olarak çocuğun bezini değiştirirken ve aynı zamanda temizliğini yaparken anne-babaların tuvalet eğitimi ile ilgili kelimeleri kullanmalarıdır. Çiş, kaka, bez gibi kavramların çocuk için bir anlamının olması sağlanır. Lazımlık ile eğitime başlanabilir. Önemli olan lazımlığın sürekli banyoda ve çocuğun ulaşabileceği bir yerde durması gerektiğidir. Lazımlığının yanına sevdiği ve alıştığı oyuncaklar, ilgisini çekecek resimler ve eğlenceli nesneler ile süsleyebilirsiniz. Tuvalet eğitiminde el yıkama gibi temizliğinin de en başından beri verilmesi ve anne-babanın yaptığını da görmesi önemlidir. Tuvalet eğitimde sosyal öğrenme çok fazla etki etmektedir. Çocuk taklit ederek öğrenmeye meyillidir. Bu yüzden bebeğini ya da oyuncağını lazımlık ile tuvaletini yaptığını göstermek ve ya yaşıtı olan bir bireyden mahremiyet alanına girmeyerek görmesi ve öğrenmesi yararına olacaktır.

Gece tuvaletini tutmayı ise gündüzden sonra öğrenir. Bu sebeple geceleri uyandırarak tuvaletinin kontrolünü sağlamasını ilk önce ebeveynler öğretmelidir. Ebeveynlerin sabırlı olması tuvalet eğitimi için önem arz etmektedir. Çünkü çocuğa verilen her geri bildirim çocuk için anlam ifade eder. Ve çocuk yaşadığı duygusal yoğunluğu tuvaleti üzerinden anne ve babasına gösterebilir.

Çocuğunuzun yaptığı yanlışlarda kızmak, bağırmak, vurmak gibi olumsuz tepkiler vermekten kaçının. Her çocuk için öğrenme süresi farklılık gösterebilir. Belirli bir süre çocuk öğrenmiyor ve tuvalet eğitiminde takılma yaşıyor ise kesinlikle bir psikoloğa ve pedagoga başvurun. Tuvalet eğitiminde yaşadığı zorluklar kişilik gelişiminde önemli bir rol oynar.  Zorlandığınızı düşünüyorsanız bir uzmana başvurun. Tuvalet eğitiminde en sık karşılaşılan sorunlardan Kaka tutma oyun terapisi ile çözülen bir problemdir. Yazının devamı için tıklayınız: https://bayramsimsek.com/cocuklarda-kaka-tutma