Dumlupınar suyun kevser/ Armağanın büyük zafer/ Dumlupınar Dumlupınar/ Bugün herkes seni anar, 

          Bu marşı ilk kez babamın sarı defterinde görmüştüm. O, bunu Kızılçullu Eğitmen Kursunda yazmış olabilir. Günümüzde bayramlarda askeri bando tarafından seslendirilmektedir.

         Dumlupınar nedir? Bugün Kütahya’ya bağlı bir ilçe merkezidir. Türk Kurtuluş Savaşı sırasında küçük bir köydü. Türk ve dünya tarihi bakımından önemi nedir? 30 Ağustos 1922 günü bu topraklarda Anadolu’yu işgale kalkan Yunan Ordusu imha edildi. Kurtuluş Savaşı Dumlupınar’da noktalandı. Yunanistan’ın akla sığmayan emelleri vardı. İzmir’i, İstanbul’u alıp genişlemek büyük Yunanistan’ı kurmak istiyordu. Kendilerince böyle düşünmelerine Megola- idea ismi veriyorlardı. Bizans dönemini yeniden yaşatmak fikri saplantısı içindeydiler. Emperyalistlerin gölgesine sığınarak İzmir’e asker çıkardılar. Önce Ege’nin kıyı kent ve kasabalarına terörist asker gönderip, kendilerinden olmayanları, işkence ve toplu kıyımlarla yok etme yolunu seçtiler. Onları Anadolu’ya getirenler bile zalimane kıyımları zamanla itiraf ettiler. Türk Milleti Mustafa Kemal’in önderliğinde Yunanlıları geldikleri yere göndermek yolunu seçti.

                Vatan sevgisi ve bağımsızlık Türk insanının karakteriydi. Ordumuz henüz toplanmadan İnönü ilçesi yakınlarında savunma savaşı ile cepheyi bırakıp gitmeleri için çarpışıldı Arkalarına bakmadan uzaklaştılar. TBMM’si ile hazırlıklar yapıldı. Yunanlı komutanlar destekçilerinin sözleri ile Ankara’ya varıp, Mustafa Kemal’in kurduğu sistemi olgunlaşmadan yok etmek istiyorlardı. 23 Ağustos- 13 Eylül 1921 tarihinde 22 gün ve gece süren Sakarya Savaşı ile durduruldular. Meclis Atatürk’ü üçer aylık dönemlerle “Başkomutan” olarak seçti. Bir yıla yakın düşmanı kovmak için yapılan çalışmalardan sonra Türk komuta heyeti taaarruz kararı aldı.

                Son hazırlıklarını büyük gizlilik içinde yapan Türk Ordusu 26 Ağustos 1922 günü sabaha karşı Afyon–Kocatepe’den saldırıya geçti. İngiliz ve Amerikalı uzmanların asla yıkılmaz dedikleri sağlamlaştırılmış Yunan savunma hatları kısa sürede Türk Ordusu tarafından ele geçirildi. Yunan savunma cephesi yıkıldı. Toparlanıp, karşı saldırıya geçmek için 27 Ağustos 1922’de Afyon’u boşaltan Yunan ordusu Dumlupunar yakınlarına gitti. Toplanıp yeni cephe oluşturma çarelerini aradı. Fakat süvari birliğimiz İzmir yolunu kesmişti. Cepheden gelen raporlarda birinci orduya bağlı tümenler de Yunan ordusunu kuzeyden kuşattığı anlaşıldı.  Komutanlardan alınan bilgileri değerlendiren Başkomutan Mustafa Kemal, yanına Genel Kurmay Başkanı Fevzi Paşa’yı alarak Dumlupınar köyüne doğru hareket etti. Yüksek bir mevkiden her iki tarafın vaziyetini gördü. Ordunun dağ topçuları Yunan ordusunun ön cephesini çökertti. Arkasından piyade hücumu başladı. Bir kısım Yunan askeri İzmir yönüne kaçmak istedi. Kurtulup yola çıkanlar oldu. 30 Ağustos 1922 günü yapılan harâkatı Mustafa Kemal yönettiği için bu savaşa Başkomutanlık Meydan Savaşı denir. Dumlupınar Zaferi diyenler de var. Bir gün sonra Başkomutan kolordu komutanları ile savaş alanını gezerken, her yönde, tepelerde, cephaneler, kamyonlar, kırık ve sağlam toplar ve savaş gereçlerinin bırakıldığını gördü. Yerlede binlerce ölü yatıyordu. Esir olan çok sayıda Yunan askeri çavuşlar tarafından sahadan toplanıp geriye götürülüyordu. Atatürk bu acıklı manzarayı görünce çok üzüldü. Biz vatanımızı kurtarmak için buna mecburduk. Fakat başkasının fikri ile hareket edenlerin de sonu budur dedi. Yunan başkomutanı Trikopis iki gün sonra Uşak kırsalında yakalandı. Yanındaki altı bin askerle birlikte teslim oldu.  

                31 Ağustos günü Savaş alanını gezen Gazi Mustafa Kemal, künyesi belirlenemiyen bir kolu gördü. Düşmanın attığı topla tamamen toprağa gömülen asker ruhunu teslim etmiş, fakat el, al sancağı dimdik tutuyordu. Paşa o gün askere “İlk Hedefiniz Akdenizdir, İleri” emrini verdi. Asker yollarda yakıp yıkan düşman askerinin daha fazla zarar vermemesi için en çabuk vaziyette İzmir’e koştu. Dokuz Eylülde İzmir kurtuldu. Kuzey Ege limanlaına doğru kaçan düşmanın takibi için İzmir’den hareket eden Türk Ordusu 11 Eylülde Foça’yı, 13 Eylülde Aliağa ve Soma’yı kurtardı. 14 Eylül Bergama, 15 Eylül Ayvalık’ın kurtulduğu gündür. Ordunun takibi 18 Eylül tarihine kadar devam etti.

                30 Ağustos 1924 günü Dumlupınar’ı ziyaret eden Gazi Paşa o bayrak taşıyan kolu canlandıran Meçhul Asker Anıtı yapılması, 1927 yılına kadar tamamlanması için emir verdi.

                Gazi Mustafa Kemal, Başkomutanlık Savaşının Türk ve dünya tarihinin önemini şu şekilde anlatmıştır. “ Efendiler, Afyonkarahisar- Dumlupınar Meydan Savaşı ve onun son safhası olan 30 Ağustos Savaşı Türk Milletinin en önemli bir dönüm noktasını teşkil eder. Milli tarihimiz çok büyük ve çok parlak zaferlerle doludur. Türk Milletinin burada kazandığı zafer kadar kesin sonuçlu bütün tarihe ve yalnız bizim tarihimize değil, dünya tarihine yeni örnek olacak kesin etkili bir meydan savaşı hatırlamıyorum”

                Dünyada hiçbir zaman böyle çok kesin sonuç allınan savaş olduğunu tarih şimdiye dek yazmadı. Yazamayacaktır. Zafer Bayramımız kutlu olsun.