İzmir Bakırçay Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şermin Tağıl, orman yangınlarının oluşmasında ve büyümesinde hava koşullarının temel belirleyici faktörlerden olduğunu belirterek, Türkiye'de bu yöndeki riskin giderek arttığını söyledi.

Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye'de geçen yıl 1 Ocak-16 Haziran döneminde 927 orman yangını çıktı, bu yılın aynı döneminde 778 yangın kayıtlara geçti. Aynı dönemler kıyaslandığında yanan orman alanı 2 bin 194 hektardan 687 hektara geriledi. Buna göre orman yangını sayısı yüzde 16, etkilenen alan miktarı yüzde 69 geriledi. Bu sene yaz döneminin başladığı 1 Haziran ila 16 Haziran'da ise 203 orman yangını çıktı, 385 hektar alan zarar gördü. Geçen yıl aynı dönemde ise 311 yangın çıktı, 1773 hektar ormanlık alan etkilendi.

Yangın olasılığı ciddi biçimde arttı

İzmir Bakırçay Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Uzmanı Prof. Dr. Şermin Tağıl, yangınların oluşmasında ve büyümesinde hava koşullarının temel belirleyici faktörlerden olduğuna dikkati çekti. Tağıl, özellikle 30 derecenin üzerindeki sıcaklıklar, yüzde 20'nin altına düşen nem oranı, uzun süren kuraklıklar ve 11 günü aşan yağışsız dönemin yangın olasılığını ciddi biçimde artırdığını söyledi. Türkiye'nin farklı bölgelerinde etkili olan rüzgar türlerinin de yangının seyrini doğrudan etkilediğine dikkati çeken Tağıl, Karadeniz'de lodos, Akdeniz'de poyraz, Ege'de ise hem lodos hem de poyrazın yangının büyümesine zemin hazırladığını ifade etti. Tağıl, 17 Haziran itibarıyla Avrupa Birliği ülkelerinde yaklaşık 176 bin hektar ormanlık alanın yangınlarla tahrip olduğunu belirterek, bu miktarın son 19 yılın ortalamasının üç katı, geçen yıl aynı dönemde yanan alanın ise iki katından fazla olduğunu söyledi.

"En küçük kıvılcım, büyük çaplı yangınlara dönüşebilir"

Tağıl, Copernicus Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemi verilerine göre, Avrupa genelinde bu yıl şimdiye kadar 955 büyük yangının kaydedildiğini anlattı. "Bu, 2024'teki 629 yangına kıyasla ciddi bir artış." diyen Tağıl, şu bilgileri paylaştı: "Aslında veriler, Avrupa'da yangın sezonunun erken ve yoğun başladığını açıkça gösteriyor. Türkiye'de yangın sezonu, Avrupa kadar erken başlamadı ama riskler giderek artıyor. 17-23 Haziran 2025 haftasına ait yağış, toprak nemi, bağıl nem, arazi örtüsü, yangına hassasiyet verilerinden oluşan yangın hava indeksi anomali haritası, özellikle Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde çok yüksek yangın tehlikesi gösteriyor. Bu bölgelerdeki kuraklık ve düşük nem koşulları, en küçük kıvılcımın dahi büyük çaplı yangınlara dönüşmesine neden olabilir. Özellikle yangına yüksek derecede duyarlı kızılçam ormanlarının yaygın olduğu Ege ve Akdeniz kıyılarında risk daha da büyük. Haziranın ikinci yarısı ve temmuz ayında mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıkların neredeyse tüm Türkiye'de etkili olması bekleniyor. Bu da yangınların sıçrama ve yayılma hızını artıracaktır."

Risk seviyesi hızla yükselecek

Tağıl, verilerin Türkiye'de orman yangınları açısından ciddi alarm eşiğine yaklaşıldığını gösterdiği uyarısında bulunarak, "Şu an yangın sayısı Avrupa kadar yüksek olmasa da sıcaklıkların artması, nemin azalması ve kuraklığın sürmesi halinde risk seviyesi hızla yükselecektir. Günlük yangın tehlike haritaları ve sezonluk tahminleri, 2025'in yoğun ve zorlu bir yangın sezonu olacağını gösteriyor. Bu artışın ardında ise iklim değişikliğine bağlı olarak uzayan sıcak sezonlar, kontrolü zorlaşan kırsal alanlar, ormanlara yakın yeni yerleşimler gibi yapısal sorunlar var. Tüm bu faktörler, yangınların daha hızlı yayılmasına ve etkilerinin büyümesine neden oluyor." ifadelerini kullandı.

(AA)