8 Ekim 2024, Salı

CUMHURİYETİMİZİN 100. YIL DÖNÜMÜ’NDE HATIRIMIZDA TUTMAMIZ GEREKENLER

17 Ekim 2023, Salı

     


Nazike YAŞIR

Türkiye Cumhuriyeti’nin talihsizliği çökmüş bir ekonomi ve harabeye dönmüş bir memleket üzerine kurulmasıdır. Cumhuriyet’in büyüklüğü de bundandır, hatırımızda tutmamız gerekir.

Cumhuriyet, memleketin en önemli gelir kaynaklarını yabancı şirketlerin elinde bulmuştur. Demiryolları, limanlar, önemli tarım ve ticaret alanları, bayındırlık tesisleri…1854-1914 yılları arasında 41 kez dış borçlanma yoluna başvuran Osmanlı imparatorluğu, 1875 yılında moratoryum ilan etmiş ve borçlarını ödemek için alacaklıların da dahil olduğu Duyun-u Umumiye İdaresi altında Osmanlı İmparatorluğu en verimli kaynaklarından gelen gelirlerle 1922 yılına kadar bu idareyle ortaklaşa gelir ve borç ödeme denetimi gerçekleşmiştir. Lozan Antlaşması’yla yarı sömürge durumuna düşmüş imparatorluğun vergi gelirlerini denetleme görevi sona erdirildi. Kalan borç yükü imparatorluk toprakları üzerinde kurulan ülkelere paylaştırıldı ve en büyük borç miktarı Türkiye’ye düştü. İlk borcun alındığı 1854 yılından 100 yıl sonra 1954 yılında borcun ödenmesi tamamlandı. Moratoryum ilanı Adnan Menderes’in Demokrat Parti Hükümeti döneminde 1958 yılında ikinci kez gerçekleşti.(1) Moratoryum: Bir ülkede, savaş durumu ya da benzeri olağanüstü dönemlerde, devletin ödeme süresi gelmiş borçlarını yasayla ertelemesi.

Hatırımızda tutmamız gerekir ki ülke nüfusumuz son yüzyılda yedi kat artmıştır. Dünyada hiçbir toplum 100 yılda yedi kat nüfus artışına uğramamıştır. Anadolu’nun bu nüfusu ayakta tutabilmesi mucize gibidir.(2)

Hatırımızda tutmamız gerekir ki Osmanlı İmparatorluğu bilinçli bir tercihle imparatorluğun parçalanmaması için milliyet kavramını baskıyla geri plana itmiş, Osmanlıcılık hep ön planda olmuştur. Cumhuriyet rejimi Türk halkına kimliğini kazandırarak bir millet yaratmıştır. Bu konuyla ilgili etkileyici bir örneği notlarım arasında buldum: Türkiye’nin Osmanlı Döneminden bu yana değişimini inceleyen eserleriyle tanınan 1908 doğumlu Sosyolog Niyazi Berkes anılarında şu cümlelere yer verir: Jön Türkler Paris’te toplanıp kütüphanede çalışıyorlar. Oradaki memur merak edip soruyor: Siz kimsiniz? Biz Müslümanız, diyorlar. Onu sormuyorum, bakın şurada çalışan Rum, şuradaki Ermeni siz kimsiniz? Biz Osmanlıyız, diyorlar. Onu sormuyorum tabiyetiniz milletiniz nedir, diyor görevli. O zaman aklımıza geldi Türklüğümüz, baskı ortamında geriye itilmiş Türklük.

Hatırımızda tutmamız gerekir ki Atatürk Dönemi’nde 17 fabrika değil 17 ayrı sektörde fabrika kurulmuştur. Bu fabrikalar özellikle şeker fabrikaları; lojmanlarıyla, sosyal hayatıyla topluma yön veren merkezler olmuştur. Türk toplumunun birikimiyle oluşturulan bu fabrikalar bugün satılmış, kapatılmış ülke çölleştirilmiş, verimsizleştirilmiştir. Cumhuriyeti verimli bir toprak olarak tanımlarsak siyasal İslam bu toprağı çürütüp çölleştirmiş, verimsizleştirmiştir. Atatürk’le savaşmak yerine Atatürk’ü aşmak adına çalışılmalıydı. Atatürk’ü aşmak ona layık olmak demektir.

(1)Mahfi Eğilmez-Devletler Batar mı?

(2) )#Tarih dergisi Mayıs 2022



Yazarın Tüm Yazıları
KADIN VE ÇOCUK ŞİDDET GÖRÜYOR, ÜLKENİN GELECEĞİ ÖLÜYOR! 8 Ekim 2024, Salı
NEYİN GELMEKTE OLDUĞUNDAN HABERİNİZ BİLE YOK! 1 Ekim 2024, Salı
MİNİK AYAKLARIN PATIRTISI KOLTUK DEĞNEKLERİNİN GÜRÜLTÜSÜNDEN DUYULMUYOR 28 Mayıs 2024, Salı
FELAKETLERLE YANARIZ, KÜLLERİMİZDEN DOĞARIZ 21 Mayıs 2024, Salı
HİÇBİR YALAN, GERÇEĞİ ÖRTECEK KADAR BÜYÜK OLAMAZ 14 Mayıs 2024, Salı
ÖĞRETMENİN BENİMSEMEDİĞİ HİÇBİR EĞİTİM REFORMU BAŞARILI OLAMAZ 7 Mayıs 2024, Salı
ZENGİN MADENLERİN FAKİR BEKÇİLERİYİZ 30 Nisan 2024, Salı
MECLİS DEMOKRASİLERİN MABEDİDİR 23 Nisan 2024, Salı
İMKÂNSIZ OLDUĞUNA İNANILAN HER ŞEY, SADECE BİRİSİ ONU YAPANA KADAR İMKÂNSIZDIR (1) 16 Nisan 2024, Salı
SEÇMEMEK VAZGEÇMEKTİR 26 Mart 2024, Salı
BİZ BİR ÜNİVERSİTE GÖMDÜK 19 Mart 2024, Salı
NESNELER, BİZİM ONLARA YÜKLEDİĞİMİZ ANLAMLARDAN İBARETTİR 12 Mart 2024, Salı
BUGÜN VERMEDİĞİNİZ HER SAVAŞIN YARIN KAYBEDENİ OLURSUNUZ 5 Mart 2024, Salı
DÜNYA HEP BÖYLE MİYDİ? 27 Şubat 2024, Salı
“MEDENİ KANUN”A DOKUNMA! 20 Şubat 2024, Salı
İSTEYEN YAPAR! 14 Şubat 2024, Çarşamba
DİNDARLIĞINIZI TANRI’YA GÖSTERİN, BANA İNSANLIĞINIZ LAZIM! 6 Şubat 2024, Salı
YA LOKOMOTİF OLURSUN YA VAGON! 30 Ocak 2024, Salı
BUGÜNÜ AYDINLATAN GAZETECİ: UĞUR MUMCU 24 Ocak 2024, Çarşamba
KENDİ AYDINLIĞIMIZI YARATMAK ZORUNDAYIZ 16 Ocak 2024, Salı
HİÇBİR ŞEYE KARIŞMAYAN ZARARSIZ DEĞİL YARARSIZ YURTTAŞTIR (1) 9 Ocak 2024, Salı
ALİAĞA DÜNYANIN ÇÖPLÜĞÜ DEĞİLDİR! 2 Ocak 2024, Salı
HER ŞEYİ ZAMANA BIRAKTIK, ZAMANIMIZ VAR MI BİLMEDEN (1) 26 Aralık 2023, Salı
VURUN MU DURUN MU? 19 Aralık 2023, Salı
YAVAŞÇA ACELE ET! 12 Aralık 2023, Salı
Atatürk’ü anmadan Cumhuriyet Bayramı’nı kutlayanlara ithaf olunur! 7 Kasım 2023, Salı
Sanatta, siyasette lafını esirgemeyenler 31 Ekim 2023, Salı
YAŞASIN CUMHURİYET, 100.YIL DÖNÜMÜ’N KUTLU OLSUN! 26 Ekim 2023, Perşembe
CUMHURİYETİMİZİN 100. YIL DÖNÜMÜ’NDE HATIRIMIZDA TUTMAMIZ GEREKENLER 17 Ekim 2023, Salı
100 YIL ÖNCE 100 YIL SONRA 10 Ekim 2023, Salı
GÖLGEDE OLUP IŞIĞI TUTANI DA UNUTMA! 3 Ekim 2023, Salı
İBRET ALINSAYDI, TARİH TEKERRÜR MÜ EDERDİ? 26 Eylül 2023, Salı
KADINLAR NEDEN HEDEFTE? ÇÜNKÜ KORKUYORLAR! 19 Eylül 2023, Salı
DİL, İNSANIN ÜLKESİDİR 12 Eylül 2023, Salı
CUMHURİYETLE HESAPLAŞANLAR! İŞTE HESAP ÖZETİ 6 Eylül 2023, Çarşamba
ÇOK SEVİYORDUM, ÖLDÜRDÜM, ‘’ÖLÜRÜM TÜRKİYE’M’’ 9 Mayıs 2023, Salı
TÜRK MİTOLOJİSİ, KAYIN AĞACI, KAYIN ATA (KAYNATA) KAYIN ANA (KAYNANA) 2 Mayıs 2023, Salı
KÖY ENSTİTÜLERİ… 18 Nisan 2023, Salı
HAZİNENİN ÜZERİNE OTURAN DİLENCİLER 11 Nisan 2023, Salı
OKUMANIN KORKUNÇ TEHLİKESİ 4 Nisan 2023, Salı
ÜLKEMİZİN NÜFUSU 300 BİN, AĞAÇLARLA BİRLİKTE 3 MİLYONUZ 29 Mart 2023, Çarşamba
UMUTSUZ OLMAYA HAKKIMIZ YOK! 21 Mart 2023, Salı