131019098
19 Mart 2024, Salı

SEKSEN DÖRT YIL ÖNCEYDİ- ALİAĞALILAR MUSTAFA KEMAL’İ GÖRDÜ

13 Nisan 2018, Cuma

     


Cevat YILDIRIM

Siz, okumayı biliyorsanız Atatürk’ün Nutuk’ta anlattıklarını mutlaka okumalısınız. Türkiye Cumhuriyeti Devleti öyle kolay kurulmadı. Yakın çevremizde hâlâ türlü yangınlar varken, bağımsız bir devlette yaşıyorsak bunu o yüce kişiye borçluyuz. 

Mustafa Kemal Paşa Çanakkale Savaşı kahramanı olarak Samsun ve civarındaki karışıklıkları önlemek üzere 1919 Mayısında Samsun’a gönderildi. Türk Ulusunun yabancılarca parçalanmak istendiğini görünce halkı uyarmak ve birlik içinde hareket etmek için girişimlerde bulundu. Askerlikten ayrılıp bir sivil vatandaş olarak ulusa hizmet etmek istediği sırada yanında çok az kişi vardı. Ülke işgal edilmişti. İşler çok zordu. Bazıları rütbe ve üniformaya önem vermekteydi. 8-9 Temmuz 1919 gecesi yanında bulunan kişilerden biri olan Mazhar Müfit’e (Kansu)  gelecekte “Cumhuriyeti” ilan edeceğini yazdırdı. Bunu not eden eski Bitlis valisi, paşanın hayal gücünün sınırsız olduğunu düşünüyordu.  Mustafa Kemal ise önce bu topraklarda bağımsız bir devlet kurmak fikrindeydi. 29 Ekim 1923 tarihinde bazı kişilerin gerçeği görmemesine rağmen gerçekleşti.

Aradan üç buçuk yıl geçince “Lozan’da” genç Cumhuriyetin sınırları çizildi. Siyasi ve ekonomik bağımsızlığımıza engel olan bağlar kaldırıldı. Gazi Paşa memleketimizi çağdaş uygarlığa taşımak istiyordu. İlk hedef Akdeniz’di. Ulaşıldı. İkinci hedef olarak çok çalışmak ve batı devletlerinin zenginliğine ve refahına varmaktı. Bunu gerçekleştirmek için laiklik, vergi, kılık-kıyafet, batıdaki ölçüler yurttaşlık ve yazı alanında değişiklik ve yenilik hareketlerine girişti.  Devrim adı verilen değişimler hukuksal gayretlerle TBMM’de maddeleştirildi. Cumhuriyeti sağlamlaştırmak için önce mecliste en önemli üç yasa kabul gördü. Bu yasalar 3 Mart 1924 günü konuşulan “laiklik” konusunu belirleyen kanunlardı. Tutanaklara geçen yasalar; 1. Şeriye ve evkaf vekâleti ile Genel Kurmay vekâletinin kaldırılması, 2. Eğitim ve öğretimin birleştirilmesi, 3.Hilafetin kaldırılması ve Osmanlı Soyundan olan kişilerin yurt dışına çıkarılması ile ilgili yasalardı.[1] Gidilecek yol batı uygarlığıydı. Bir taraftan yeni fabrikalar kuruluyor ve devlet demiryolları yapılıyordu. Yabancıların elindeki yollar da satın alınıyordu. Ata bu Cumhuriyeti gençliğe emanet etti. Ancak medreseden çağdaş üniversitelere kavuşma durumu pek yeniydi. Geleceği göremeyen, padişahlığı ve halifeliği canlandırmak isteyen çok sayıda insan vardı. Devrimlerle menfaatleri bozulan bazı kişiler güzel dinimizi alet ederek fesat çıkarmaya yelteniyordu. Aleyhte olan kişiler cadı kazanını kaynattıkça dürüst kişiler de ne yapacağını bilemiyor, zarar vermeyi düşünenlerin sözlerine kanıyorlardı. 23 Aralık 1930 günü İstanbul ve Manisa’dan gelen din bezirgânları Menemen ilçesinde toplandılar. Cumhuriyetin aleyhinde bulunanları dağıtmak isteyen bir yedek subay öğretmen teğmen ile iki bekçiyi şehit ettiler. Durumu öğrenen Mustafa Kemal çok üzüldü. Cumhuriyeti ortadan kaldırma girişiminde bulunan gruptaki kişiler yakalanıp hâkim önüne çıkarıldı. İsyan derhal bastırıldı.

Cumhuriyet kurulalı on bir yıl olmuştu. İtalya’da faşist lider Mussolini kendini dev aynasında görüyor, Akdeniz’i kendinin saydığı beyanlarda bulunuyordu. Atatürk, 7 Nisan 1934 günü Ankara’dan trenle ayrıldı. Amacı Ege bölgesini dolaşıp, orduyu teftiş etmek ve devrimlerin halk arasındaki benimsenme durumunu ölçmekti. 8 Nisan’da Atatürk Manisa’daydı. Geceyi trende geçirdi. Ertesi günü Foça ilçesini ziyaret edip, deniz yoluyla İzmir’e geçti.

Birkaç gün İzmir’in güney yönünde incelemelerde bulundu. 13 Nisan 1934 günü Kuzey Ege tarafını görüp, buradan İtalyan lidere de cevap vermek istiyordu. Günlerden cuma idi. İzmir’den üzeri açık bir otomobil ile hareket etti. Gidilecek yerler Menemen üzerinden Bergama, Dikili, Ayvalık ve Edremit ilçeleriydi. Atatürk, 13 Nisan 1934 günü Aliağa’dan geçti. O tarihte Aliağa 1400 nüfuslu bir köydü. Öğretmenler, öğrenciler, köy ihtiyar heyeti ve halk Aliağa Çiftliği mektebi ( Şimdiki Atatürk Ortaokulu) önünde sıralanmıştı. Halkın burada toplandığını gören büyük kurtarıcı iskeleden geri dönüp 15- 20 dakika kadar öğrenciler ve halkla görüştü.

Aliağa’da öğrenim gören ortaokul, lise ve yüksek okul öğrencilerinin Atatürk devrimlerinin neler olduğunu, millet hayatına neler kattığını öğrenmeleri, bilmeyenlere anlatmaları gerekir. 

                13 Nisan 2018 günü Atatürk’ün Aliağa’ya geldiği günü Aliağa halkı olarak anacağımızı biliyorum.  Atatürk bayramımız kutlu olsun.

                                                   .

 

[1] 6. Mart 1924 tarihli, 63 numaralı Resmi Gazete; 429,430, 431 no ile belirtilen yasalar,



Yazarın Tüm Yazıları
Atatürk’ün fikir hayatına katkıda bulunan etmenler 9 Kasım 2023, Perşembe
ALİAĞA’NIN KURTULUŞU 13 Eylül 2023, Çarşamba
BÜYÜK TAARRUZ (Yeni Kitaptan) 1 Eylül 2023, Cuma
Sevgi üzerine düşünceler 14 Ağustos 2023, Pazartesi
HER ÇOCUĞUN ANNESİ BİR MELEKTİR 13 Mayıs 2023, Cumartesi
BABAM BİR EĞİTMENDİ 2 Mayıs 2023, Salı
CEHALETİN ÜZERİNE YÜRÜYEN GENÇLER 1 Mayıs 2023, Pazartesi
ATATÜRK KIYI EGE’YE VE ALİAĞA’YA NİÇİN GELDİ? 12 Nisan 2023, Çarşamba
MUSTAFA KEMAL’İN YURT GEZİLERİ 11 Nisan 2023, Salı
SEKİZ MARTI DÜŞÜNÜYORUM 8 Mart 2023, Çarşamba
ALİAĞA’NIN KURTULUŞUNUN YÜZÜNCÜ YILI 14 Eylül 2022, Çarşamba
BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI 30 Ağustos 2022, Salı
ŞU İZMİR’DEN NE GELİR? 23 Ağustos 2022, Salı
1 TEMMUZ GÜNÜ 1 Temmuz 2022, Cuma
ÇEVRENE İYİ BAK- İYİ DAVRAN- İYİ GELECEK BUL 4 Haziran 2022, Cumartesi
KADINA SAYGILI OL 7 Mayıs 2022, Cumartesi
KURTARICININ DOĞDUĞU YER ÇANAKKALEDİR 25 Mart 2022, Cuma
MÜZELERDE GÖRÜLEN SANAT ESERLERİNDEKİ KADIN FİGÜRLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME 7 Mart 2022, Pazartesi
ATEŞ VE KOR 21 Şubat 2022, Pazartesi
GÜZELHİSAR’IN GÜLLERi, KARANFİLLERİ 4 Şubat 2022, Cuma
GÜZELHİSAR’DA HAMAMLAR 22 Ocak 2022, Cumartesi
TÜRKLERDE HAMAM 20 Ocak 2022, Perşembe
ALTMIŞ YIL ÖNCESİNDE OLAĞAN BİR GÜN 8 Ocak 2022, Cumartesi
BİR KÖY ÖĞRETMENİNİN ANILARI 9 Kasım 2021, Salı
TÜRK DİLİ MİLLETİN KALBİDİR, ZİHNİDİR 27 Eylül 2021, Pazartesi
KURTULUŞA DOĞRU 26 Ağustos 2021, Perşembe
EGE’DE BÜYÜK TAARRUZ ÖNCESİ VE SONRASI 25 Ağustos 2021, Çarşamba
GÜZELHİSAR-I MENEMEN 1 Temmuz 2021, Perşembe
İSTANBUL- SAMSUN YOLU İSTİKLAL YOLUDUR 19 Mayıs 2021, Çarşamba
MART AYI DERT AYI 4 Mart 2021, Perşembe
GÜZELHİSAR ÇAYINDA GELENEKSEL BALIKÇILIK 9 Aralık 2020, Çarşamba
BİR KIYI KENTÇİĞİNİN KURTULUŞU 12 Eylül 2020, Cumartesi
YİRMİ ALTI AĞUSTOS’TAN OTUZ AĞUSTOS’A 26 Ağustos 2020, Çarşamba
ANADOLU’YU VE ÜLKESİNİ ÇOK SEVEN BİR ADAM 10 Ağustos 2020, Pazartesi
DENİZ KELİMESİ TÜRKÇE MİDİR? 1 Temmuz 2020, Çarşamba
19 MAYIS’I ASLA UNUTMA 19 Mayıs 2020, Salı
ANA SEVGİSİ 8 Mayıs 2020, Cuma
SALGIN HASTALIKLAR 6 Nisan 2020, Pazartesi
RADYO 13 Şubat 2020, Perşembe
HER YENİ BİR UMUT OLUR MU? 10 Ocak 2020, Cuma
MİS GİBİ GÜZEL İŞLER 21 Aralık 2019, Cumartesi
ŞU KARŞIKİ DAĞ DUMANLI DAĞ 10 Ekim 2019, Perşembe
BAĞIMSIZLIK SAVAŞIMIZIN YAPILDIĞI TOPRAKLARDAN SİZLERE SELAM GETİRDİM 12 Eylül 2019, Perşembe
MERHABA YEŞİL 3 Temmuz 2019, Çarşamba
MÜZELER HAFTASI GEÇİP GİDERKEN 25 Mayıs 2019, Cumartesi
ANAYASALAR VE EĞİTİM 11 Nisan 2019, Perşembe
UFAK TEFEK ŞEYLER 19 Şubat 2019, Salı
KENTLER HUZUR VEREN OTURMA YERLERİ OLMALI 1 Şubat 2019, Cuma
TAKVİMLERDEN YAPRAKLAR 22 Ocak 2019, Salı
YAREN DAĞI’NIN TEPESİNE ÇIKIP BAĞIRSAM MI? 13 Aralık 2018, Perşembe
TÜRK HARF DEVRİMİ VE MİLLET MEKTEPLERİNİN ÇAĞRIŞTIRDIKLARI 26 Kasım 2018, Pazartesi
TÜRKİYE’DE DEĞİŞİM CUMHURİYETLE BAŞLADI 1 Kasım 2018, Perşembe
CUMHURİYET BAYRAMI ANILARI 31 Ekim 2018, Çarşamba
DENİZ, DENİZ AKDENİZ 13 Eylül 2018, Perşembe
ANALAR VE ANA SEVGİSİ 14 Mayıs 2018, Pazartesi
KÖY ENSTİTÜLERİ 14 Nisan 2018, Cumartesi
SEKSEN DÖRT YIL ÖNCEYDİ- ALİAĞALILAR MUSTAFA KEMAL’İ GÖRDÜ 13 Nisan 2018, Cuma
SU NİMETTİR 22 Mart 2018, Perşembe
KADIN VE ÇOCUK 7 Mart 2018, Çarşamba
EĞİTİM VE ÖĞRETİM BİRLİĞİ 1 Mart 2018, Perşembe
KIRMIZI ŞERİTLİ MADALYALAR VE DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ 5 Şubat 2018, Pazartesi
UYGARLIK VE KADIN 5 Aralık 2017, Salı
EYLÜL AYINI SEVMEYEN VAR MI? 14 Eylül 2017, Perşembe
BU VATAN TÜRK MİLLETİNİNDİR 31 Ağustos 2017, Perşembe
ZEYTİNLERE DOKUNMAYIN EFENDİLER 21 Ağustos 2017, Pazartesi
YURDUMUN SINIRLARI NASIL ÇİZİLDİ 24 Temmuz 2017, Pazartesi
DENİZCİLİK BAYRAMI 28 Haziran 2017, Çarşamba
HER AYIN ÜÇÜNCÜ HAFTASINDA MÜZELER ÜCRETSİZ OLSUN 1 Haziran 2017, Perşembe
CUMHURİYETE GİDEN YOLUN BAŞI ONDOKUZ MAYIS 19 Mayıs 2017, Cuma
ANA OLMAK 13 Mayıs 2017, Cumartesi
HERKESİN HIZIRI İLYASI FARKLI 5 Mayıs 2017, Cuma
SEVİLEN AY MAYIS 1 Mayıs 2017, Pazartesi
ÇEŞMELER 29 Mart 2017, Çarşamba
DENİZKIZLARI- DENİZİN KADINLARI 16 Mart 2017, Perşembe
DOKUZLARDAN-ONÜÇLERE 15 Şubat 2017, Çarşamba
SARSILMAK, SALLANMAK, KORKMAK 9 Şubat 2017, Perşembe
TAŞMAK COŞMAK VE KONTROL 1 Şubat 2017, Çarşamba
HER BELDEYE BİR ABDURRAHMAN 10 Ocak 2017, Salı
GİT GEMİ DEMİR ATMA BU LİMANA (2 ) 28 Aralık 2016, Çarşamba
GİT GEMİ DEMİR ATMA BU LİMANA 27 Aralık 2016, Salı
MUSTAFA KEMAL VE ASKERİ İZMİR YOLLARINDA 16 Eylül 2016, Cuma
DUMANLIDAĞI KAZILARI 3 Eylül 2016, Cumartesi
ALİAĞA ÇEVRESİNDE XIX YÜZYIL SONU ARKEOLOJİK KAZILAR 27 Ağustos 2016, Cumartesi
ARAPÇİFTLİĞİ SATILIK 20 Ağustos 2016, Cumartesi
NEMRUT ( KYME ) KAZILARI FOÇA’DAN SORULDU 13 Ağustos 2016, Cumartesi
HUKUK KÖŞESİ 19 Şubat 2016, Cuma