5 Aralık 2024, Perşembe

ALİAĞA’NIN KURTULUŞUNUN YÜZÜNCÜ YILI

14 Eylül 2022, Çarşamba

     


Cevat YILDIRIM

     Yedi yıl önceydi. Afyonkarahisar ve Kütahya’da Büyük Taarruz’un yaşandığı yerleri ve şehitlikleri gezmiştim. Beni en çok etkileyen anıtlardan biri de “Şehit Sancaktar Mehmetçik anıtıydı.” 31 Ağustos 1922 günü Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Pala yanına Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa ve Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa’yı alarak savaş alanını gezer, Meydan Muharebesinin yapıldığı alanı dolaşırken Berberçam tepede Yunan top mermisinin açtığı çukura gömülmüş, bir sancaktar görür. Aziz şehidimiz toprağın üstünde kalmış kolu ile sancağı dimdik tutmaktadır. Bu durumdan çok duygulanan Mustafa Kemal Paşa iki yıl sonra burada yapılacak “Şehit Asker Anıtı” için bunun sembol alınmasını emreder. Aynı gün "Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir. İleri” emrini verir. 30 Ağustos 1924 tarihinde Anıtın temelini de burada atar, törende şöyle der:

     “Hiç şüphe edilmemelidir ki, yeni Türk Devletinin temeli burada atıldı. Ebedi hayat burada taçlandırıldı. Bu sahada, bu semada dolaşan şehit ruhları, Devlet ve Cumhuriyetimizin ebedi muhafızlarıdır. Burada temelini attığımız Şehit Asker Anıtı, işte o ruhları, o ruhlarla beraber gazi arkadaşlarını, fedakar ve kahraman Türk Milletini temsil etmektedir”

     Atatürk’ten emri alan asker 9 Eylül 1922 günü İzmir’e girdi. Yüzbaşı Şerafettin Bey hükümet önündeki göndere şanlı bayrağımızı çekti.

     Aliağa’nın kurtuluşunu anlatmadan önce o yıllardaki Aliağa’nın durumunu açıklayalım. Merkezde 801 kadar Osmanlı Ortodoks vatandaşları oturmaktaydı. 1912-1913 yıllarında Aliağa’ya Makedonya’nın Üsküp vilayeti Koçana kazasından dokuz hane Türk göçmen gelmişti. 1919 yılına kadar Ortodokslarla-Müslümanlar arasında nahoş bir durum yaşanmadı. Ancak 10 Haziran 1919’da Aliağa’ya İzmir’den Yunan askeri gelip karakol kurdu. Soydaşlarını gören yerli Ortodokslar çeşitli bahanelerle Türkleri şikayet ettiler. Karakola birçok kez çağırılan Türkler, baskı ve eziyet gördüler, bazen Helvacı’ya, bazen de Yuntdağ bölgesine kaçtılar. Baskı arttıkça göçmenler ailelerini alıp, Balıkesir, Kütahya taraflarına götürdüler. Esat Kaya ve bekçi Hüseyin Aga Helvacı köylüleri ile birlikte yaşamlarını sürdürdü. Zamanla Yunan Karakollarına baskın verdikleri oldu. Kütahya taraflarına gidenler o topraklarda nasıl yaşadıkları hakkında bilgi bulunamadı.

     Kongrelerden sonra Kemal Paşa Ankara’ya geldi. TBMM.si açıldı. Fakat henüz düzenli ordu yoktu. Yuntdağ’dan gelen bazı efeler Aliağa çevresindeki tepelerden Bergama’ya doğru giden Yunan askeri konvoylarına ateş açıp, uzaklaştılar. Efelere Güzelhisar’dan, Samurlu’dan katılanlar da oldu. Yuntdağ’daki zeybekler Aydın tarafından bu yöreye gelmişlerdi. Cumhuriyetten sonra Güzelhisar’a yerleşen efeler, Sarı Efe, Koca Mustafa Efe, Kara Hüseyin Efe’dir. Bunların öykülerini ikinci kuşaktan dinlemiştik.

     Atatürk 10 Eylül 1922 günü İzmir’e girdi. Dumlupınar’da bozulan cepheden sonra düşman saklanarak veya grupla anayollardan geçerek hızlı yürüyüşlerle Ege Denizi kıyılarına doğru kaçıyordu. Aydın yöresinden İzmir’e doğru yürüyüş yapanlar Çeşme tarafına dönmüştü. Balıkesir’den grup halinde hareket eden asker önüne Anadolu’dan topladıkları davar ve sığırları katarak Soma-Kınık yoluyla Bergama istikametine yürümekteydi. Çok sayıda hayvanı önlerine sürmeleri o kadar önemli olmasa da geçtikleri, köy ve kasabalara zarar verebilirlerdi. Bu istihbaratı haber alan Batı Cephesi komutanı İsmet Paşa, birinci ordu komutanı ve süvari kolordusu komutanına gereğini yapmaları emrini verdi. I. Ordu Komutanı Nureddin Paşa, 2. Kolorduya bağlı 2. Süvari Tümenini Kuzey Ege’ye doğru hareket etmesini emretti. 13 Eylül 1922 günü sabah saat 05’te süvari tümeni Karşıyaka’dan hareket etti. Menemen Yahşelli’deki 14. Piyade tümeni ile 7. Piyade tümeni süvarilerin arkasından yürüyüşe geçti. Helvacı’daki 23. Piyade Alayını da alarak İzmir’in kuzey yönünde yürüyüşe devam etti. Piyadeler Aliağa Çiftliğine geldiğinde Ortodoksların kaçtığını gördü. Nahiye Müdürlüğü bahçesine bir mangalık asker bıraktı. Bir taraftan da evler tarandı. Kaçamayan beş-on kişi Menemen’e gönderildi. Gelen askerin ilk işi nahiye müdürlüğü binasına Türk Bayrağı çekmek oldu. Aliağa’yı terk eden Müslümanlar zamanla geri döndü. 1924 yılından itibaren Kavala ve Drama’dan Mübadiller geldi. İlk gelenler Kavalalılardı. Bir ay kadar sonra da Aliağa’daki evlere Dramalılar yerleşmeye çalıştılar.

     Atatürkçü Düşünce Derneği, Emekliler Derneği ve Ader (Aliağa Kültür ve Dayanışma Derneği gibi derneklerle Aliağa’nın kurtuluş günü kutlamasını yirmi yıldır yapıyoruz. Bu yıl birlikte ve mutlu yüzüncü yıla eriştik. “Aliağa’nın Kurtuluşunun Yüzüncü Yılı” tüm halkımıza kutlu olsun.

     Aliağa Çarşı Camii restore edilirken son cemaat yerindeki pencere ve kemer üstündeki ağaçlar yanıktı. Bize bunu anlatanlar doğru görmüşler. Selim Erkmen ile tespitini yaptık.

     Atatürk İlkokulu ve Atatürk Ortaokulu’nun doğu kısmına Fevzipaşa Caddesi kısmına 13 Nisan 1934 günü Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Aliağa’yı ziyaretini simgeleyen güzel bir Atatürk anıtı tasarlayan Aliağa’mızın Belediye Başkanı Serkan Acar’a ve ekibine de teşekkürler.13 Eylül 2022



Yazarın Tüm Yazıları
EĞİTİM VE ÖĞRETİM BİRLİĞİ 11 Kasım 2024, Pazartesi
ATATÜRK’ÜN ÖZDEYİŞLERİ’NDEN BİR DEMET 9 Kasım 2024, Cumartesi
Atatürk’ün fikir hayatına katkıda bulunan etmenler 9 Kasım 2023, Perşembe
ALİAĞA’NIN KURTULUŞU 13 Eylül 2023, Çarşamba
BÜYÜK TAARRUZ (Yeni Kitaptan) 1 Eylül 2023, Cuma
Sevgi üzerine düşünceler 14 Ağustos 2023, Pazartesi
HER ÇOCUĞUN ANNESİ BİR MELEKTİR 13 Mayıs 2023, Cumartesi
BABAM BİR EĞİTMENDİ 2 Mayıs 2023, Salı
CEHALETİN ÜZERİNE YÜRÜYEN GENÇLER 1 Mayıs 2023, Pazartesi
ATATÜRK KIYI EGE’YE VE ALİAĞA’YA NİÇİN GELDİ? 12 Nisan 2023, Çarşamba
MUSTAFA KEMAL’İN YURT GEZİLERİ 11 Nisan 2023, Salı
SEKİZ MARTI DÜŞÜNÜYORUM 8 Mart 2023, Çarşamba
ALİAĞA’NIN KURTULUŞUNUN YÜZÜNCÜ YILI 14 Eylül 2022, Çarşamba
BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI 30 Ağustos 2022, Salı
ŞU İZMİR’DEN NE GELİR? 23 Ağustos 2022, Salı
1 TEMMUZ GÜNÜ 1 Temmuz 2022, Cuma
ÇEVRENE İYİ BAK- İYİ DAVRAN- İYİ GELECEK BUL 4 Haziran 2022, Cumartesi
KADINA SAYGILI OL 7 Mayıs 2022, Cumartesi
KURTARICININ DOĞDUĞU YER ÇANAKKALEDİR 25 Mart 2022, Cuma
MÜZELERDE GÖRÜLEN SANAT ESERLERİNDEKİ KADIN FİGÜRLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME 7 Mart 2022, Pazartesi
ATEŞ VE KOR 21 Şubat 2022, Pazartesi
GÜZELHİSAR’IN GÜLLERi, KARANFİLLERİ 4 Şubat 2022, Cuma
GÜZELHİSAR’DA HAMAMLAR 22 Ocak 2022, Cumartesi
TÜRKLERDE HAMAM 20 Ocak 2022, Perşembe
ALTMIŞ YIL ÖNCESİNDE OLAĞAN BİR GÜN 8 Ocak 2022, Cumartesi
BİR KÖY ÖĞRETMENİNİN ANILARI 9 Kasım 2021, Salı
TÜRK DİLİ MİLLETİN KALBİDİR, ZİHNİDİR 27 Eylül 2021, Pazartesi
KURTULUŞA DOĞRU 26 Ağustos 2021, Perşembe
EGE’DE BÜYÜK TAARRUZ ÖNCESİ VE SONRASI 25 Ağustos 2021, Çarşamba
GÜZELHİSAR-I MENEMEN 1 Temmuz 2021, Perşembe
İSTANBUL- SAMSUN YOLU İSTİKLAL YOLUDUR 19 Mayıs 2021, Çarşamba
MART AYI DERT AYI 4 Mart 2021, Perşembe
GÜZELHİSAR ÇAYINDA GELENEKSEL BALIKÇILIK 9 Aralık 2020, Çarşamba
BİR KIYI KENTÇİĞİNİN KURTULUŞU 12 Eylül 2020, Cumartesi
YİRMİ ALTI AĞUSTOS’TAN OTUZ AĞUSTOS’A 26 Ağustos 2020, Çarşamba
ANADOLU’YU VE ÜLKESİNİ ÇOK SEVEN BİR ADAM 10 Ağustos 2020, Pazartesi
DENİZ KELİMESİ TÜRKÇE MİDİR? 1 Temmuz 2020, Çarşamba
19 MAYIS’I ASLA UNUTMA 19 Mayıs 2020, Salı
ANA SEVGİSİ 8 Mayıs 2020, Cuma
SALGIN HASTALIKLAR 6 Nisan 2020, Pazartesi
RADYO 13 Şubat 2020, Perşembe
HER YENİ BİR UMUT OLUR MU? 10 Ocak 2020, Cuma
MİS GİBİ GÜZEL İŞLER 21 Aralık 2019, Cumartesi
ŞU KARŞIKİ DAĞ DUMANLI DAĞ 10 Ekim 2019, Perşembe
BAĞIMSIZLIK SAVAŞIMIZIN YAPILDIĞI TOPRAKLARDAN SİZLERE SELAM GETİRDİM 12 Eylül 2019, Perşembe
MERHABA YEŞİL 3 Temmuz 2019, Çarşamba
MÜZELER HAFTASI GEÇİP GİDERKEN 25 Mayıs 2019, Cumartesi
ANAYASALAR VE EĞİTİM 11 Nisan 2019, Perşembe
UFAK TEFEK ŞEYLER 19 Şubat 2019, Salı
KENTLER HUZUR VEREN OTURMA YERLERİ OLMALI 1 Şubat 2019, Cuma
TAKVİMLERDEN YAPRAKLAR 22 Ocak 2019, Salı
YAREN DAĞI’NIN TEPESİNE ÇIKIP BAĞIRSAM MI? 13 Aralık 2018, Perşembe
TÜRK HARF DEVRİMİ VE MİLLET MEKTEPLERİNİN ÇAĞRIŞTIRDIKLARI 26 Kasım 2018, Pazartesi
TÜRKİYE’DE DEĞİŞİM CUMHURİYETLE BAŞLADI 1 Kasım 2018, Perşembe
CUMHURİYET BAYRAMI ANILARI 31 Ekim 2018, Çarşamba
DENİZ, DENİZ AKDENİZ 13 Eylül 2018, Perşembe
ANALAR VE ANA SEVGİSİ 14 Mayıs 2018, Pazartesi
KÖY ENSTİTÜLERİ 14 Nisan 2018, Cumartesi
SEKSEN DÖRT YIL ÖNCEYDİ- ALİAĞALILAR MUSTAFA KEMAL’İ GÖRDÜ 13 Nisan 2018, Cuma
SU NİMETTİR 22 Mart 2018, Perşembe
KADIN VE ÇOCUK 7 Mart 2018, Çarşamba
EĞİTİM VE ÖĞRETİM BİRLİĞİ 1 Mart 2018, Perşembe
KIRMIZI ŞERİTLİ MADALYALAR VE DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ 5 Şubat 2018, Pazartesi
UYGARLIK VE KADIN 5 Aralık 2017, Salı
EYLÜL AYINI SEVMEYEN VAR MI? 14 Eylül 2017, Perşembe
BU VATAN TÜRK MİLLETİNİNDİR 31 Ağustos 2017, Perşembe
ZEYTİNLERE DOKUNMAYIN EFENDİLER 21 Ağustos 2017, Pazartesi
YURDUMUN SINIRLARI NASIL ÇİZİLDİ 24 Temmuz 2017, Pazartesi
DENİZCİLİK BAYRAMI 28 Haziran 2017, Çarşamba
HER AYIN ÜÇÜNCÜ HAFTASINDA MÜZELER ÜCRETSİZ OLSUN 1 Haziran 2017, Perşembe
CUMHURİYETE GİDEN YOLUN BAŞI ONDOKUZ MAYIS 19 Mayıs 2017, Cuma
ANA OLMAK 13 Mayıs 2017, Cumartesi
HERKESİN HIZIRI İLYASI FARKLI 5 Mayıs 2017, Cuma
SEVİLEN AY MAYIS 1 Mayıs 2017, Pazartesi
ÇEŞMELER 29 Mart 2017, Çarşamba
DENİZKIZLARI- DENİZİN KADINLARI 16 Mart 2017, Perşembe
DOKUZLARDAN-ONÜÇLERE 15 Şubat 2017, Çarşamba
SARSILMAK, SALLANMAK, KORKMAK 9 Şubat 2017, Perşembe
TAŞMAK COŞMAK VE KONTROL 1 Şubat 2017, Çarşamba
HER BELDEYE BİR ABDURRAHMAN 10 Ocak 2017, Salı
GİT GEMİ DEMİR ATMA BU LİMANA (2 ) 28 Aralık 2016, Çarşamba
GİT GEMİ DEMİR ATMA BU LİMANA 27 Aralık 2016, Salı
MUSTAFA KEMAL VE ASKERİ İZMİR YOLLARINDA 16 Eylül 2016, Cuma
DUMANLIDAĞI KAZILARI 3 Eylül 2016, Cumartesi
ALİAĞA ÇEVRESİNDE XIX YÜZYIL SONU ARKEOLOJİK KAZILAR 27 Ağustos 2016, Cumartesi
ARAPÇİFTLİĞİ SATILIK 20 Ağustos 2016, Cumartesi
NEMRUT ( KYME ) KAZILARI FOÇA’DAN SORULDU 13 Ağustos 2016, Cumartesi
HUKUK KÖŞESİ 19 Şubat 2016, Cuma